بررسی اثر هم‌افزایی تلفیق پرتو گاما با اسانس زنیان در کنترل خسارت لمبه‌ی گندم

امروزه به منظور کاهش مشکلات ناشی از مصرف حشره‌کش‌های شیمیایی، استفاده از روش‌های مناسب و ایمن برای کنترل آفت‌های انباری امری ضروری است. در این پژوهش اثر تلفیق پرتو گاما و اسانس گیاهی زنیان روی لاروهای لمبه‌ی گندم، که یکی از آفت‌های کلیدی در انبارهای مواد غذایی است، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها در شرایط دمایی 1±27 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریکی، و در 3 حالت- 1) پرتودهی و اسانس‌دهی هم‌زمان نمونه‌ها، 2) اسانس‌دهی حشره‌های پیش از این پرتودهی شده، 3) پرتودهی حشره‌ها پیش از تیمار با اسانس- طراحی و اجرا شدند. در آزمایش‌های تلفیق، میزان مرگ و میر حشره‌ها پس از اولین تیمار مورد ارزیابی قرار گرفت.دزهای 700 تا 1000 گری پرتو گاما بر روی لاروهای لمبه‌ی گندم به همراه غلظت‌های زیرکشنده‌ی اسانس زنیان (25/14، 88/20 و 97/35 میکرولیتر بر لیتر هوا) استفاده شد. نتایج نشان داد که تلفیق پرتو گاما با اسانس زنیان باعث افزایش میزان مرگ و میر لاروها در مقایسه با شاهد شد. به طوری-که در تلفیق دزهای 900 و 1000 گری با غلظت‌های زیرکشنده‌ی اسانس زنیان (25/14، 88/20 و 97/35 میکرولیتر بر لیتر هوا) پس از گذشت 20 روز میزان مرگ و میر به 100 درصد رسید. در صورتی که این دزها به تنهایی 20 روز پس از پرتودهی توانستند تنها 20 درصد لاروها را کنترل کنند. نتایج نشان داد بهترین حالت تلفیق زمانی است که لاروهای لمبه‌ی گندم پیش از این تیمار شده با اسانس، در معرض دزهای مختلف پرتو گاما قرار گیرد. آزمایش‌ها حاکی از آن بود که پرتو گاما به همراه ترکیب‌های گیاهی می‌تواند برای کنترل موفقیت‌‌آمیز آفات انباری به کار گرفته شد.